Es Pennsilfaanisch Deitsch Eck

(Originally published in the April 6, 1988
issue of The Shopping News)
Der Baali
beim alde bluttkebbich Brodfresser
Der alt Brodfresser is uffgeweckt der anner Mariye an die vier Uhr un hot an sei alt Heemschteddel, Stevens, PA. Datt is schier alliebber gscheit un all die Weibsleit schee.
En abbaddich Karakder is in mei Sinn kumme. “Baali” waar sei Nicknaame. Es waar vielleicht, weil ich en alt (circa 1875) Currier-un-Ives Bild grickt hab. Des Bild heest “Die Leeder vum Glick” (Ladder of Fortune). Es weisst wie die Leit sich bedraage sedde. Des Pickder is schier wie en gudi Breddich. Es weisst en grosser Baam mit Bledder un Obscht druff. Der Abbel hot en Schreiwes druff as hoch moralisch is. Un uff die Schprosse vun der Leeder sin aa Schprich. Die as nuffgraddle well, sin die gudi Leit unnich dem Baam. Des sin der Parre, der Bauer, Kinner un so degleich. Hinnich dem Baam schtehn die schlechdi Leit: Siffer, Gemmler, Bschisser un so weider. Daer Pickder weisst der recht Weg fer in der Himmel kumme…un der letz Weg fer nunnergeh.
Nau der Baali waar en wunnerbaar guder Schaffmann uff unser Bauerei. En besserer Kall fer mitschaffe hett mer net finne kenne. Awwer Samschdaags hot er der Boddel rausgrickt un er is gsoffe waare. Er es im Schteddel rumgedappt un hot gsunge: “Ring die Bell fer Baali!”
Ich will der Baali net ausschpodde, awwer ich denk do is en Exempel fer uns. Die Biewel is gege ebber as sich so bedraagt. Der Herr kan Leit wie sell vergewwe. Mir welle hoffe as der Baali sei schlecht Bedraages bereit hot, awwer in Blatz fer ihm helfe, hen viel Leit Gschpass gemacht iwwer ihn. Die Yungi hen der Baali als gfrogt fer sei Reseet fer Grumbiere-Wei. Ich glaab’s waar Wasser, Zucker un Satz drin. Der Baali hot ihne die Reseet ausgelegt un sie hen aagelosst as sie es abschreiwe daede fer es selwert mache.
No hen sie die Reseet abglese, ebbes wie des do: Zwei Gallune Zucker, en Gallun Satz un zwei Schtick Wasser. Sie hen es yuscht verhuddelt fer Schpass mache. Nau des hot dem Baali bees gmacht. No hot er gsaat: “Nee, nee, Dunerwedder, nee!” Not is er abgeloffe un hot der ganz Weg gegrummelt.
Nau kummt es wichdichscht Schtick! Ich will eich verzehle wie dem Baali sei Lewe daheem waar. Gwehnlich hot er mit en Hausfraa gewuhnt. Sie hot en Dochder ghat, un sie hen en Dochder beinanner ghat. Die Schteddler hen sie all benaamt, Annie Balli, Alice Baali, and Mary Baali. – Der Baali hot gesse wu-ewwer er gschaft hot. Ali Marye is er baut sex Uhr kumme fer Mari-Esse. Sei Hausfraa is schier alle Samschdaag Owed noch Effredaa geloffe fer en Beau suche. Es gebrummelt im Schteddel rum: Ebber hot gsaat der Kumschtaagler hett sie un en wieschdi Datt gefange. Des is in die Zeiding kumme. Nau des hot em Baali wunderbaar bees gmacht!
Die negscht Woch is der Baali widder uff unser Bauerei kumme fer schaffe. Er hot mei Memm die Schtory verzehlt. “Schemmscht du dich net, Annie?” hot er gsaat. “Awwer ich denk du hoscht ken Schemme meh.”
Unser Parre un ich hen gschwetze do yetz. Mir hen gsaat die Leit in unser Gschlecht warre nimmi rot im Gsicht. Not hot der Paare gsaat: “Die Biewel hot ebbes zu saage vun sellem. Jeremiah 6:15. Hen sie sich gschemmt iwwer ihre Sinde? Nee, sie hen sich net gschemmt.
***
SYNOPSIS
Der alt Brodfresser, Dave Hornberger, woke up one night and recalled “Baali,” a day laborer who used to work on their farm by Stevens. The Currier and Ives sketch of “The Ladder of Fortune” reminded him of Baali. This C. and I sketch can be interpreted as a sermon. Some climb the ladder to salvation, others remain behind in perdition. – By day Baali was an excellent worker, but on the weekend he was intoxicated. He wandered about town calling out: “Ring the bell for Baali!” – The young fellows in town would ask him for his recipe for potato wine and then in mock earnestness wrote it down. When they read it back to him, the ingredients were all distorted. This made Baali very angry. – Baali lived with his housekeeper and two daughters. The townspeople referred to the three women as “Annie Baali,” “Alice Baali” and “Mary Baali.” It was reported that his housekeeper got in trouble in Ephrata with the constable because of her amorous affairs. There was even a piece in the paper. – The next week Baali came again to work on the farm. He told Mrs. Hornberger of the incident. He had asked his housekeeper whether she was ashamed of what she had done and said to her: “I guess you no longer know what shame is!”
My pastor and I compared notes recently. We agreed that nowadays people no longer blush. And the pastor reminded Dave of Jeremiah 6:15: Were they ashamed when they committed abomination? Nay, they were not at all ashamed, neither could they blush…”
***
On March 21, another letter from Der alt bluttkebbich Brodfresser was postmarked in Effredaa. We are always pleased to hear from our good friend Dave Hornberger. Baali and his family certainly makes for a good story, even if it illustrates how not to live your life. The observation concerning our present day inability to blush is a telling one.
April 6, 1988
Yuscht en Bischli-Gnippli